Qlub Angst: eerste akte

QLUB Angst! zocht in drie akten naar de achtergronden van onze angst en onzekerheid. In drie avonden vol actie en vermaak zochten we naar verklaringen, verbanden én een gezonde dosis relativering. Het devies: let's go qlubbin' door je eigen angsten en onzekerheden; kijk, luister en huiver; zoek en vind de nuance; toon je ID en bezorg jezelf een echte angsthaas! 

| Marc Müller | Stefan Nieuwenhuis |Q-scoop: Jurjen Alkema | Die Passievos: Angsthaas | Instituut voor Onwaarschijnlijke Interactie | Dienst Identificatieaangelegenheden | Floris Paalman | Patrick Gofre: Les Grandes Aventures d'Achmed – 1 | Bert de Muynck | Jantine Wijnja | Veiling Supermerk |

Over Qlub Angst:

Angst en onzekerheid vieren hoogtij. Of het nu gaat om de onzekere (economische) toekomst van Nederland, de integratieproblematiek in de grote steden, drugsoverlast of het internationale moslimterrorisme. Eenieder ziet zichzelf als een potentieel slachtoffer. Risico’s liggen op de loer, tenminste dat is de heersende opinie. Op zich is dat niet vreemd. Angst heeft dankzij het de aanslagen in New York, Madrid en de moord op Theo van Gogh een gezicht gekregen: van Bin Laden tot Mohammed B., onze eigen Polderosama. Bovendien worden de angstgevoelens van alle kanten gevoed en aangewakkerd. Politici oordelen sneller dan ooit. Ze varen mee op de golven van de onzekerheid en lijken alleen nog maar te kunnen reageren op incidenten. De nuance is bij deze sensatiepolitiek vaak ver te zoeken. Maar ook de media doen een behoorlijke duit in het zakje. In een onuitputtelijke zucht naar sensatie zwengelen ze de onzekerheid aan. Emoties worden meningen, meningen worden aangezien voor feiten. Iedere voorbijganger wordt tot deskundige gebombardeerd. In een woud van meningen raken we de weg kwijt. Moord en brand scanderen we, bij iedere gebeurtenis. Wederom is ook hier de relativering vaak ver te zoeken. Nederland lijkt wat dat betreft sterk op een snelkookpan, “een oorverdovende kakafonie van rauwe emoties en snelle oordelen”, zoals Bas Heijne het onlangs in NRC Handelsblad omschreef. Waar is de relativering, de nuchterheid en realiteitszin? 

Hoe terecht of onterecht de gevoelens van angst ook zijn, we kunnen er nauwelijks meer omheen. Angst en onzekerheid beïnvloeden in toenemende mate ons leven en onze beleving van ruimte. Op zoek naar onze hernieuwde veiligheid zoeken we naar controlemiddelen voor alles dat ons angst aanjaagt. Risico’s dienen uitgesloten te worden, of ten minste, gereduceerd tot een minimum. Meer politie, een grotere AIVD, identificatieplicht, een streng deurbeleid bij uitgaansgelegenheden, kledingvoorschriften; we zijn geobsedeerd door (gefingeerde) veiligheid. Toch zijn de oplossingen vaak omvangrijker en ingrijpender dan onze angsten zelf. De grap is dat we daardoor vaak meer last hebben van de ‘oplossingen’. Je zou je zelfs kunnen afvragen in hoeverre de oplossingen ons niet juist angst aanjagen. Wie jaagt nu eigenlijk wie angst aan? Zijn we dat voor een belangrijk deel niet zelf? Is er een moment waarop onze zelfverzonnen controlemechanismen zich tegen ons keren, ons onze vrijheid ontnemen en daardoor de angst versterken? 

Qlub Angst! zocht in drie akten naar de achtergronden van onze angst en onzekerheid. Daarbij werden de bovengenoemde vragen en constateringen onderworpen aan een nadere beschouwing. De aandacht ging vooral uit naar onze omgang met de effecten van angst en onzekerheid en de middelen die we inzetten om onze angst (weer) onder controle te krijgen. Wat doet angst met onze beleving van ruimte? Wat is de psychologie achter angst? Hoe angstig moeten we nu eigenlijk echt zijn gezien de huidige maatschappelijke situatie? Met welke alternatieven kunnen we de huidige golf van angst en onzekerheid relativeren en wat voor rol spelen beeldende kunst, architectuur, stedenbouw, media en vormgeving daarin? In het schemergebied tussen angst, controle, onzekerheid en relativering gaan we op zoek naar antwoorden. Daarbij werden diverse disciplines op het vlak van architectuur, beeldende kunst en vormgeving om verklaringen, verbanden en verbeeldingen gevraagd.